🔴 #พระร่วงกรุวัดหน้าพระธาตุ

หลักฐานโบราณคดีที่ อ.พนัสนิคม จังหวัดชลบุรี พบซากเมืองโบราณที่พบ ๓ แห่งคือ เมืองพญาแร่ ตำบลบ่อทอง เมืองพระรถ ตำบลพนัสนิคม อำเภอพนัสนิคม และ เมืองพโรหรือเมืองศรีพโร ตำบลหนองไม้แดง อำเภอเมือง ซึ่งขุดพบพระพุทธรูปศิลาสีดำ เป็นรูปพระพุทธรูปยืนประทับบนตัวพนัสบดี สมัยทวารวดี และโบราณวัตถุได้แก่ เครื่องปั้นดินเผาทั้งชนิดเคลือบและไม่เคลือบกระจายอยู่ทั่วไป พร้อมทั้งเศษเปลือกหอยแครง, ชิ้นส่วนของพระนารายณ์สวมหมวกแขก, พระพุทธรูปแบบทวารวดีปางนาคปรก, หินบดยา, ระฆังหิน และแท่นพระพุทธรูปทำด้วยหินขนาดใหญ่ ส่วนโบราณวัตถุชิ้นเล็กๆ ที่พบ ได้แก่ พระพุทธรูปสำริดแบบลพบุรี

.

ประติมากรรมรูปพระพุทธเจ้าประทับเหนือพนัสบดีองค์นี้ มีประวัติความเป็นมาไม่ชัดเจน พบโดยชาวบ้านในเมืองพนัสนิคม บ้างก็ว่าขุดพบที่บริเวณ ต. หน้าพระธาตุ อ. พนัสนิคม เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๔ บ้างก็ว่าพบอยู่ในคลองสายหนึ่งเมื่อร้อยกว่าปีก่อน กรมศิลปากรขึ้นทะเบียนพระพุทธรูปองค์นี้เป็นโบราณวัตถุตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๗๔ แต่ยังเก็บรักษาโดยนางเบี้ยว (ไม่ทราบนามสกุล) ซึ่งอ้างว่าเป็นมรดกตกทอดจากบรรพชน พระพุทธรูปประทับเหนือพนัสบดี ที่ประดิษฐานอยู่ในหอพระกลางสระน้ำ ของเทศบาลเมืองพนัสนิคม สร้างจำลองขึ้นเมื่อวันที่ ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๗

🔵พระพนัสบดี เป็นพระพุทธรูปศิลาแบบทวารวดี ปางประทับยืนเหนือตัวพนัสบดี พระพุทธรูปองค์นี้ชาวบ้านพบที่คูเมืองด้านใต้ ตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เรียกกันว่า พระพนัสบดี เป็นสัญลักษณ์ของ อ. พนัสนิคม พระพนัสบดีมีพระพุทธลักษณะแปลกกว่าพระพุทธรูปอื่นๆ คือ เป็นพระพุทธรูปปางประทับยืนบนดอกบัว ยกพระหัตถ์ทั้งสองเสมอพระอุระ จีบนิ้วพระหัตถ์ทั้งสอง เช่น พระพุทธรูปปางปฐมเทศนา บนฝ่าพระหัตถ์ทั้งสองมีลายธรรมจักร เบื้องพระปฤษฎางค์มีประภามณฑล ประทับยืนบนสัตว์ที่แปลกพิเศษกว่าสัตว์ทั้งหลาย เป็นสัตว์ที่เกิดจากจินตนาการจากประติมากรผู้สร้างพระพุทธรูป คือ นำโค ครุฑ หงส์ มารวมเป็นสัตว์ตัวเดียวกัน สัตว์นั้นหน้าเป็นครุฑ เขาเป็นโค ปีกเป็นหงส์ โค ครุฑ หงส์ เป็นพาหนะของเทพเจ้าทั้งสาม คือ พระอิศวรทรงโค พระนารายณ์ทรงครุฑ พระพรหมทรงหงส์ เมื่อรวมกันเข้าจึงเป็นสัตว์พิเศษที่มีเขาเป็นโค มีจะงอยปากเป็นครุฑ และมีปีกเป็นหงส์